ایران و ترکیه، دو کشور همسایه با تاریخ و فرهنگ غنی، همیشه موضوع مقایسه‌های مختلفی بوده‌اند. یکی از سوالات رایج این است که جمعیت کدام کشور بیشتر است و کدام یک نیروی انسانی جوان‌تری دارد؟
این موضوع نه تنها برای درک بهتر ساختار اجتماعی این دو کشور مهم است، بلکه برای افرادی که به فکر مهاجرت، تحصیل یا سرمایه‌گذاری هستند نیز اهمیت دارد.
در این مقاله، به مقایسه جمعیت ایران و ترکیه می‌پردازیم، میانگین سنی و نیروی جوان آن‌ها را بررسی می‌کنیم و به موضوعاتی مانند جمعیت کردهای ترکیه، مهاجران در هر دو کشور و جمعیت ایرانی‌ها و افغانستانی‌های ساکن ترکیه پرداخته‌ایم.
جمعیت ترکیه بیشتر است یا ایران؟
بر اساس آخرین آمارهای منتشر شده تا سال 2025، جمعیت ایران حدود 92.33 میلیون نفر و جمعیت ترکیه حدود 87.66 میلیون نفر برآورد شده است
این یعنی ایران از نظر تعداد جمعیت کمی از ترکیه پیشی می‌گیرد. تفاوت جمعیتی این دو کشور حدود 4.67 میلیون نفر است که نشان‌دهنده برتری نسبی ایران در این زمینه است.
هر دو کشور از پرجمعیت‌ترین کشورهای منطقه خاورمیانه هستند و نقش مهمی در اقتصاد و سیاست منطقه ایفا می‌کنند.
نرخ رشد جمعیت در ایران و ترکیه
نرخ رشد جمعیت در هر دو کشور در سال‌های اخیر کاهش یافته است. در ترکیه، نرخ رشد جمعیت حدود 0.25 درصد در سال است که نشان‌دهنده کاهش تدریجی نرخ زاد و ولد و تأثیر مهاجرت است.
در ایران، نرخ رشد جمعیت حدود 0.9 درصد است که به دلیل کاهش نرخ زاد و ولد و افزایش مهاجرت خارجی کاهش یافته است.
این تفاوت‌ها نشان می‌دهد که ترکیه به دلیل مهاجرپذیری بیشتر، رشد جمعیتی متعادل‌تری دارد، در حالی که ایران با چالش‌هایی مانند مهاجرت نخبگان و کاهش زاد و ولد مواجه است.
تراکم جمعیتی
تراکم جمعیتی ترکیه حدود 114 نفر در هر کیلومتر مربع است، در حالی که ایران با وسعت بیشتر (1,648,195 کیلومتر مربع در مقابل 783,562 کیلومتر مربع ترکیه) تراکم کمتری حدود 56 نفر در هر کیلومتر مربع دارد.
این تفاوت به دلیل تمرکز جمعیت ترکیه در شهرهای بزرگ مانند استانبول و آنکارا و پراکندگی بیشتر جمعیت ایران در مناطق مختلف است.
کدام کشور جوان‌تر است؟
برای مقایسه جوانی جمعیت، میانگین سنی یک شاخص کلیدی است. طبق آمارهای سال 2025، میانگین سنی در ترکیه حدود 33.5 سال و در ایران حدود 32 سال است.
این نشان می‌دهد که ایران جمعیت کمی جوان‌تری دارد. تفاوت اندک در میانگین سنی نشان‌دهنده نیروی کار فعال و پتانسیل بالای هر دو کشور است، اما ایران به دلیل سن میانگین پایین‌تر، نیروی جوان‌تری در اختیار دارد.
ساختار سنی جمعیت
ساختار سنی جمعیت نشان‌دهنده توزیع سنی افراد در یک کشور است. در ترکیه، حدود 20.9 درصد جمعیت در گروه سنی 0 تا 14 سال و 10.6 درصد در گروه 65 سال به بالا قرار دارند.
این نشان‌دهنده پیری تدریجی جمعیت است. در ایران، حدود 22.5 درصد جمعیت در گروه سنی 0 تا 14 سال و 8.5 درصد در گروه 65 سال به بالا هستند که نشان‌دهنده جمعیت جوان‌تر و پویاتر است. با این حال، کاهش نرخ زاد و ولد در ایران ممکن است در آینده به پیری جمعیت منجر شود.
اهمیت جمعیت جوان
جمعیت جوان برای اقتصاد یک کشور حیاتی است، زیرا نیروی کار فعال، خلاقیت و پویایی را به همراه دارد. در ترکیه، حدود 66 درصد جمعیت در بازه سنی 15 تا 64 سال قرار دارند که نشان‌دهنده پتانسیل بالای نیروی کار است.
در ایران نیز نیروی کار جوان نقش مهمی در بخش‌های فناوری و صنعت ایفا می‌کند، اما چالش‌هایی مانند بیکاری جوانان تحصیل‌کرده و مهاجرت نخبگان، این پتانسیل را محدود کرده است.
جمعیت ترکیه بیشتر است یا افغانستان؟
برای مقایسه، جمعیت افغانستان در سال 2025 حدود 43 میلیون نفر برآورد شده است. این عدد تقریباً نصف جمعیت ترکیه (87.66 میلیون نفر) است.
ترکیه از نظر وسعت، زیرساخت‌ها و توسعه اقتصادی شرایط بهتری نسبت به افغانستان دارد که باعث جذب مهاجران زیادی از جمله افغانستانی‌ها به این کشور شده است.
در مقابل، افغانستان به دلیل شرایط سیاسی و اقتصادی ناپایدار، شاهد مهاجرت گسترده شهروندان خود به کشورهای دیگر، از جمله ترکیه و ایران، بوده است.
تفاوت‌های جمعیتی ترکیه و افغانستان
ترکیه با تراکم جمعیتی 114 نفر در هر کیلومتر مربع، نسبت به افغانستان (با تراکم حدود 60 نفر در هر کیلومتر مربع) جمعیت متراکم‌تری دارد. این تفاوت به دلیل وسعت کمتر ترکیه و تمرکز جمعیت در شهرهای بزرگ مانند استانبول است.
میانگین سنی در افغانستان حدود 18 سال است که بسیار پایین‌تر از ترکیه است و نشان‌دهنده جمعیت بسیار جوان اما با چالش‌های توسعه‌ای فراوان است.
ترکیه چند میلیون جمعیت دارد؟
تا سال 2025، جمعیت ترکیه حدود 87.66 میلیون نفر است. این کشور در رتبه 18 جهانی از نظر جمعیت قرار دارد و شهرهای بزرگی مانند استانبول (با حدود 15.6 میلیون نفر)، آنکارا، ازمیر و آنتالیا مراکز اصلی جمعیتی آن هستند.
حدود 77.5 درصد جمعیت ترکیه در مناطق شهری زندگی می‌کنند که نشان‌دهنده توسعه شهرنشینی در این کشور است.
ترکیب قومی و فرهنگی ترکیه
ترکیه کشوری با تنوع قومی و فرهنگی است. حدود 70-75 درصد جمعیت آن را ترک‌ها، 19 درصد را کردها و 6-11 درصد را سایر اقوام مانند عرب‌ها، ارمنی‌ها و چرکس‌ها تشکیل می‌دهند.
این تنوع به غنای فرهنگی ترکیه افزوده، اما گاهی چالش‌هایی مانند مسائل قومیتی در مناطق کردنشین ایجاد کرده است.
جمعیت کردهای ترکیه
کردها بزرگ‌ترین اقلیت قومی ترکیه هستند و حدود 18-20 درصد از جمعیت این کشور، یعنی حدود 15.78 تا 17.53 میلیون نفر، را تشکیل می‌دهند.
این جمعیت عمدتاً در مناطق شرقی و جنوب شرقی ترکیه، مانند شهرهای دیاربکر، وان و ماردین، ساکن هستند. با این حال، به دلیل مهاجرت داخلی، تعداد قابل توجهی از کردها در شهرهای غربی مانند استانبول (حدود 2 میلیون نفر) زندگی می‌کنند.
کردها از نظر فرهنگی و زبانی (زبان کردی کورمانجی) با ترک‌ها تفاوت دارند و این موضوع گاهی باعث تنش‌های سیاسی و اجتماعی شده است.
پیشنهاد می‌کنم حتماً مقاله اختصاصی «زندگی در ترکیه» رو بخونید تا با شرایط زندگی در ترکیه آشنا بشید.
چالش‌های کردها در ترکیه
مناطق کردنشین ترکیه در مقایسه با شهرهای غربی مانند استانبول و ازمیر، از نظر توسعه اقتصادی کمتر پیشرفت کرده‌اند. این نابرابری باعث مهاجرت داخلی بسیاری از کردها به شهرهای بزرگ شده است.
همچنین، مسائل سیاسی و فرهنگی مرتبط با هویت کردی، مانند محدودیت‌های گذشته بر زبان کردی، همچنان موضوع بحث در ترکیه است.
جمعیت مهاجران در ایران
ایران یکی از کشورهای مهم مقصد مهاجران در خاورمیانه است. به دلیل موقعیت جغرافیایی و همسایگی با کشورهایی مانند افغانستان و عراق، ایران میزبان تعداد زیادی مهاجر است.
تخمین‌ها نشان می‌دهند که ایران یکی از بزرگ‌ترین جمعیت‌های مهاجر را در جهان دارد، که بخش عمده آن‌ها را افغانستانی‌ها تشکیل می‌دهند.
اگرچه آمار دقیق برای سال 2025 در دسترس نیست، اما گفته می‌شود میلیون‌ها مهاجر، به‌ویژه از افغانستان، در ایران زندگی می‌کنند. این مهاجران اغلب به دلیل شرایط سیاسی و اقتصادی در کشور خود به ایران آمده‌اند.
چالش‌های مهاجران در ایران
مهاجران در ایران با چالش‌هایی مانند دسترسی محدود به خدمات عمومی، مشکلات قانونی و تبعیض اجتماعی مواجه هستند. با این حال، سیاست‌هایی مانند دسترسی کودکان مهاجر به آموزش عمومی از سال 2015 نشان‌دهنده تلاش برای بهبود شرایط آن‌هاست.
جمعیت مهاجران در ترکیه
ترکیه به دلیل موقعیت جغرافیایی بین اروپا و خاورمیانه، یکی از بزرگ‌ترین کشورهای میزبان مهاجران در جهان است. طبق آمارهای سال 2024، بیش از 4.6 میلیون خارجی در ترکیه زندگی می‌کنند که حدود 3.4 میلیون نفر از آن‌ها در حال درخواست حفاظت بین‌المللی هستند. (عمدتاً سوری‌ها)
این تعداد احتمالاً در سال 2025 نیز مشابه یا کمی بیشتر خواهد بود. ترکیه به دلیل سیاست‌های مهاجرپذیری و نزدیکی به مناطق درگیری مانند سوریه، مقصد جذابی برای مهاجران است.
ترکیب مهاجران در ترکیه
بخش عمده مهاجران در ترکیه را سوری‌ها (حدود 3.4 میلیون نفر) تشکیل می‌دهند، اما گروه‌های دیگری از جمله افغانستانی‌ها، عراقی‌ها و ایرانی‌ها نیز حضور دارند. شهرهای بزرگی مانند استانبول، آنکارا و ازمیر مراکز اصلی سکونت مهاجران هستند.
جمعیت ایرانی‌های ساکن در ترکیه
اطلاعات دقیق درباره تعداد ایرانی‌های ساکن در ترکیه در سال 2025 محدود است، اما جامعه ایرانی در این کشور شامل تاجران، دانشجویان و مهاجران است.
طبق آمارهای سال 2021، حدود 4 میلیون ایرانی در سراسر جهان زندگی می‌کنند که بخشی از آن‌ها در ترکیه هستند شهرهایی مانند استانبول و آنکارا به دلیل فرصت‌های اقتصادی و فرهنگی، مقصد اصلی ایرانی‌ها هستند. ایرانی‌ها در ترکیه اغلب در زمینه‌های تجاری، آموزشی و حتی گردشگری فعال هستند.
چالش‌های ایرانی‌ها در ترکیه
ایرانی‌های ساکن ترکیه با چالش‌هایی مانند مشکلات ویزا، هزینه‌های زندگی بالا و تفاوت‌های فرهنگی مواجه هستند. با این حال، نزدیکی فرهنگی و جغرافیایی بین ایران و ترکیه باعث شده که این کشور مقصد محبوبی برای ایرانی‌ها باشد.
جمعیت افغانستانی‌های ساکن در ترکیه
تعداد افغانستانی‌های ساکن در ترکیه بین 300,000 تا 420,000 نفر تخمین زده می‌شود. این تعداد شامل پناهجویان، پناهندگان و مهاجران غیرقانونی است که اغلب از طریق مرزهای شرقی وارد ترکیه می‌شوند.
ترکیه به دلیل موقعیتش به عنوان پلی به اروپا، مقصد مهمی برای افغانستانی‌هایی است که به دنبال زندگی بهتر یا مهاجرت به کشورهای اروپایی هستند.
چالش‌های افغانستانی‌ها در ترکیه
افغانستانی‌ها در ترکیه با مشکلات متعددی مانند وضعیت قانونی نامشخص، تبعیض و دسترسی محدود به خدمات مواجه هستند.
بسیاری از آن‌ها به عنوان کارگران غیررسمی در شهرهایی مانند استانبول و وان مشغول به کار هستند. همچنین، افزایش احساسات ضد مهاجرتی در ترکیه، شرایط را برای این گروه دشوارتر کرده است.
| موضوع | ایران | ترکیه | افغانستان |
|---|---|---|---|
| جمعیت (میلیون نفر) | 92.33 | 87.66 | 43 |
| میانگین سنی (سال) | 32 | 33.5 | 18 |
| نرخ رشد جمعیت (%) | 0.9 | 0.25 | 2.3 |
| تراکم جمعیتی (نفر/کیلومتر مربع) | 56 | 114 | 60 |
| جمعیت مهاجران | میلیون‌ها (عمدتاً افغان) | 4.6 میلیون (عمدتاً سوری) | – |
نتیجه‌گیری
ایران از ترکیه جمعیت بیشتری دارد. از نظر جوانی، ایران با میانگین سنی 32 سال کمی جوان‌تر از ترکیه با میانگین سنی 33.5 سال است. ترکیه در مقایسه با افغانستان جمعیت بسیار بیشتری دارد.
کردهای ترکیه حدود 17 میلیون نفر هستند و هر دو کشور میزبان تعداد زیادی مهاجر هستند، به‌ویژه ایران با مهاجران افغان و ترکیه با مهاجران سوری.
ممکن است که پرسش جدی ذهن شما را مشغول کند که، ترکیه برای زندگی بهتره یا ایران؟ پاسخ به این سؤال نیازمند توضیحات کامل است که ما در مقاله‌ای جداگانه به‌طور مفصل به آن پرداخته‌ایم.
ایرانی‌ها و افغانستانی‌ها نیز بخش قابل توجهی از جمعیت مهاجر در ترکیه را تشکیل می‌دهند. این تفاوت‌های جمعیتی نشان‌دهنده پویایی‌ها و چالش‌های منحصربه‌فرد هر کشور است که می‌تواند بر آینده اقتصادی و اجتماعی آن‌ها تأثیر بگذارد.
